KU DHIIRI GELI CUNNUGAGA WAX AKHRISKA (ENCOURAGE YOUR CHILD TO READ)

KU DHIIRI GELI CUNNUGAGA WAX AKHRISKA (ENCOURAGE YOUR CHILD TO READ) Waxakrisku waa xirfad u baahan xeelad iyo in la dabakhana mudana in marka horeba uu cunnugu ku bar baaro si aysan weeyaantiisa aysan u dhibin, kolkaa waaxan kula wadaagiin dariiqyada ugu suuragashay ee eed ugu dhiiri gelinkartid cunnuga wax akhriska ee kaalay oo ila daras:- - BILOW XILI HORE Sidaan horay u soo sheegnay wax akhrisku wuxuu u baahanyah barbaarin iyo xirfada, haddaba waa inuu waalidku u diyaar garoobaa siduu ilmihiisa ugu dhiirigelin lahaa wax akhriska, kolkaa waa inaan u kaba illanaa xiliga hore ee bar baarinta cunnuga inaad u diyaarino xayndaab wax akhris kaa oo u ogolaanay cunuga inuu ku dhex bar baaro xerro wax akhris oo nidaamsan. Waalidka waxaa looga baahanyah inuu xili hore bilaabo ku tarbiyadaynta cunnuga ee wax akhriska uga biloow in cunnugu uu wakhti koobban uu wax akhriyo ugu yaraan 6minit, kuna joogtay malintii tira ka dhowr jeer si uu ula qabsado cunnugu, sidoo kale ku xiisa geli cunnuga inta uu yaryah adiga oo isticmaalaya xeelada wax wakhriska ee aad ka bilowday naftaada kuna xejisay xayn daabkaaga oo uu kow ka yahay cunnugaga, weeydii su,aalo la xiriira mawduuca uu akhriya, kuna amaan wax akhriskiisa iyo dadaalka uu ku bixiyay inuu wax uun akhriyo waydii waxyaabaha uu jecelyah inuu akhriyo ama meelaha uu xiisaynayo, mararka qaarkood ka dalab inuu kuu akhriyo waxyaabaha uu jecelyahay si uu ugu dhiirado wax akhriska. la soco qaybta danbe.

SIDEE LOO XALIYAA KHILAAFKA QOYSKA

HABKA LOO XALIYO KHILLAFA QOYSKA Qodobadaan waxay kaa saacidi doonaan inaa si fudud uga takhalusto mushkiladaha kaa soo wajaha lamaanahag, ogoowna aduunka ma jiro qooys nool mushkilad la,aan ee waxaa lays dheeryah kartida iyo dulqaadka iyo dariiqa loo xaliyo, haddaba kaalay oo aan kula wadaago habka gundhiga u ah sida loo xaliyo khilafka qoyskaga kaga yimaada:- 1. WANAAJI XIRIIRKA ADI IYO ALLE IDIIN DHEXEEYA Alle ka cabsigu waa shayga keliya ee kaa dheerayn Kara dhib oo dhan, waxayna ku dhaxal siinaysaa inaa ku noolaato nolol ay farxadi camirtay, waxayna kuu furaysaa irido fara badda oo kaa xirnaa waatuna alle kor ahaaye yiri ومن يتق الله يجعل له مخرجا ويرزق من حيث لا يحتسب " " “Ruuxii ka baqa Alle wanxan u furna wado, waxaana ka irsaaqnaa meel uusan ogeeyn” Ogoow ruuxkasta oo hagaajiyay xiriirka alle ma hoogo, wana xaqiiq arinkaasi, Sidaa daraadeed ku dadal inaa wanajiso xirirka Alle iyo toobad keenka Alle wuxuu hagaajin xiriirka aad la wadaagtid makhluuqa intiisa kale, oo ay koow ka yihiin qoyskaaga, Ku dhis qoyskaaga Alle ka cabsi iyo xasuusta Alle, si ay iyaguna kuu xasuusiyaan marka aad gaftid ama ay xumaan kaa dhacdo. 2. OGOOW DHIBAATOOYINKA LAMAANAHA INAANAY MARKASTA AHEEYN DHIB OO KELIYA Alle subxaanu watacaala waa isaga lahaa ((وعسى أن تكرهوأ شيئا وهوخيرلكم وعسى أن تحبوا شيئا وهو شرلكم والله يعلم وأنتم لاتعلمون)). “Midkiina wuxuu nebcaysanayaa shay waxaana laga yaabaa in uu khayr ugu jiro, Midkiin wuxuu jeclaanaya shay waxaana suuragal ah in uu shar u yah alle baa idinka ogaal badan idinkuse ma ogidin’’ Marka waxaa suurta gal ah dhibta haday kaga timaato qoyskaga inay kugu jirto khayr oo uu Alle kugu intixaamayo sidaa daraadeed waa inaa markasta niyada ku haysa kalsonida Alle talana saarstaa, waxaa surowda inay khilaafkiinu uu waddo u noqdo jeceylkiina iyo kalsoonidiina oo kor u kacdo oo alle khayr idiin dhex dhigo ee iska illali durbadiiba inaad raja dhigtid oo aad ku calaacashid waan khasaaray oon fashilmay, sidaan maan filay, kama fiirsan, waan deg degay iyo ereyo kale oo aan waxba kuu soo celinayn, ku dadaal sidaa u sabri laheeyd una xalin laheeyd dhibka yare ee idin dhex yimi, markastana niyada ku hay in uu wanaag jiro hana ka faaruqin amalka iyo rajada wanagsan. Waxbadan waxaa la ogaaday in khilaafku uu wax iftiiminkaro ayna ku jirikarto faaiido muhiim u ah lamanaha waxana la dhahaa waa fure u baahan sabir iyo xalin wanagsn oo ka yimaada lamanaha is calmaday ee nolosha ku heshiiyay.

SIDEE LOO DOORTAA LAMAANE?

SIDEE LOO DOORTAA LAMAANAHAAGA? SHAN QODOB OO KAA CAAWIN DOONTA SIDAA U DOORAN LA HEEYD QOFKAA NOLOSHA LA WADAAGAYSID 1. Waa inuu ahaadaa qof muslim ah 2. Waa inuu ahaada qof wanaagsan oo saalix ah 3. Waa inuu uu leeyahay masuuliyad weliba uu awoodaa inuu nafaqadada iyo tan qoyskiisaba uu maamulo 4. Waa in uu leeyahay nasab ama qoys wanagsan 5. Waa inuu ahaada mid qurux iyo joogba leh. “Suubanaha ayaan inoo sheegay oo yiri ku doorta haweenka, diintooda, nasabkeeda, xoolaheeda iyo quruxdeeda, wuxuuna sii raaciyay nabiga NNKH ku dhega mida diinta u saaxiibka ah” Ragguna marka laga hadlayo diinteenna Islaamku waxa ay u xaddiday laba shardi oo haddii ninka laga helo ay tahay in markaa gabadha uu soo doontay loo guuriyo, labadaasi shardi oo kala ah; Diin iyo dabeecad, Rasuulka suubbani (Sallallaahu calayhi wasallam) waxa uu xadiis ku leeyahay: (Hadduu idiin yimaado nimaad diintiisa iyo dabeecaddiisa u bogtaan u guuriya, haddii kale xumaan iyo dhibaato weyn baa dhulka ka dhacaysa). Dabeecaduna waa shayga u saamaxaya qofku inuu noloshisa si fudu u maareeyo, Sidaa daradeed inaguna waa inaa halkaa ka anba qaadanaa kuna jaangooynaa xulashadeena wixi diinteena ay Ina farayso, oo ay hurmuud u yihiin diinta, dhaqanka wanags, iyo anshaxa qof ahaaneyd, wana aniynu xooluhu iyo quruxdu ay noqotaa waxa ugu danbeeya ee aad ku qiimaynayso qofka, waayo labaduba way dhaman ogyihiin si fudu lakiin wanaaga iyo akhlaaqda wanagsan midna ma dhamaadaan. In badan oo naga mid ah waxay ka fikiraan muqal iyo xoolo waana sifo aan wanagsanay, xolaha shalay ruuxii haystay manta wuu ka maranyah, kii aan shalay haysana wuu haystaa, marka alle baa qaybiya risiqa iyo malka mana ahan wax ruuxu uu gacmihiisa ku wato faqri ama hanta. Miisaanka ugu wanagsan ee ruxu lagu misaama waa akhlaaqda iyo dadnimadiisa waana muhiim inaad ogaatid sifaha aad ruux ku xulanaysid, sidookale dabciga qofku waa rukun lama dhafan ah oo kaga bahan tixgelin taam ah ayna daruuri tahay ku xisaabtankeeda somaliduna waxay ku maah maahdaa” Dabeecado diinta waa ka bar” yacni waa qayb ka mid ah, waana tiir muhiim ah una baahan tix gelin. Q/R :- XAAWA ABDALLA Fadlan aragtidaada noo reeb. Dhamaad

SIDEE U SAAMAYN KARTAA QALBIGA LAMAANAHAGA?

                       

Ii ogollow inaa kula wadaago dhowr qodob oo kaa caawin kara inaad hanato qalbiga lamaanahaaga, haddii aad xaas tahay iyo haddii aadan aheeyb.

1.    ALLE KA CABSI

Marka  hore waxaa muhiim ah inaa aad adigu aad tahay qof alle ka cabsada kana dheerada waxkasta oo ka fogeeynaya xiriirka alle iyo isaga u dhexeeya waxaa hubaal ah in aad gu guulaysanaysid xiriirka aad la leedahay lamaanahaaga, waxaana hubaal ah hadii xirirka adi yo alle idiin dhexeeya uu xumaado in aad arki doonto xiriir xumo kaa soo wejehda qoyskaga, xoolahaga, iyo wixii la mid ah, waayo asxaabtii ayaa qaarkood lahaayeen in uu xiriirka anaga iyo alle noo dhexeeyaa uu wanaagsan yahay iyo in kale waxaan ka garanaa xoolahanaga iyo haweenkanaga sida ay noola dhaqmaan.

2.   DHOOLA CADEEY

Dhoolacadaynta ayaa ah waxa ugu muhiimsan ee aad u saamayn kartiid lamaanahaaga iyo weliba bulsha qeeybaheeda kala duwan, sidoo kale waxay dawo u tahay naftaada waayo hadaad in badan dhoola cadeeysid waxaad dareemaysaa fir fircooni iyo farxad jismi ahaan, waxadna farxad gelin doontaa dhamaan dadka hareerahaga ah oo uu ka mid yahay lamanahaga iyo awlaadad

3.   KU BILOOW SALAANTA ISLAAMKA

Qodobkan waa mid gudhig u ah biloowga xiriir wanagsan oo aad la wadaagaysid lamaanahaaga iyo weliba bulshada, waana waajib saran qof kasta oo muslim ah in uu gudbiyo salaanta waana duco ka dhexeeysa muslimiinta gebi ahaan

Salantu waxay fur furtaa wejiyo aan wax aqoon ah isu laheeyn waxyna kaloo abuurtaa jaceeyl iyo is qaderin bulshada iyo lamaanaha dhexdooda ah.

Haddaba waxaa muhiim ah inaa ogaato in aad markasta oo aad rerkaga iyo gurigaaga aad soo gelaysid iyo marka aad bexeysidba aad isticmasho salaanta islamka si ay dhexdiina u camirto naxariis iyo galkacal

4.   U HADYEEY LAMAANAHAAGA

Hadyada ayaa waxaa la ogaaday inay tahay wax yaabaha ugu wanaagsan ee aad ku ث&ésaamayn kartid lamaanahaaga, bal qiyaas markaa qof saaxiibka ah aad wax u hadyasid sida uu dareemo, waxaad arkaysaa inuu qofkaasi ka ga dhoowyahy bulshada inta kale nabigu naxariis iyo nabad gelyo korkiisa ha ahaatee waa isagii lahaa isu hadyeeya si aad isu jeclaataan.

Ogoowna hadyadu ma ahaan wax aad u weeyn inaa qofka aad siisid taa wax macquul ah ma ahaan, hadyadu waxay noqonkartaa ubax yar, nac nac yar, catar yar, mac macaano yar yar iyo wixii la mid ah ba, runtii lamaanahaaga wuxuu ugu fadhidaa qiimo weeyn inta yar ee aad u soo xushay, waxaadna ka degaysaa boos muhiim ah noloshiisa wayna adagtahy in ad isku hilmaantaan si fudud.

Gabadhu way u hadyayn kartaa wiilka waayo waa dhaqan aan wanaagsaneey  oo dhaahda oranaysa wax bixin ragaa la gu ogaa oo la micno ah inay haweenku sugayaal yihiin, xayndaabkaa waa inaa jebisaa gabaryah oo aad dhexda u xirataa sidaa ku kasban la heeyd saygaag aad ka xulatay dhamaan noolaha intiisa kale, una quur oo u hadyadee wixii aad awoodo si ay u siyaado muxubida dhexdiina ahaatay.

5.    NOQO DHEGEYSTE WANAAGSAN

Dhegaysiga wanaagsan waxa uu ka dhiganyahay furaha isfahanka nolosha lamaanaha, ogoow wilyahow gabadhyahay in dhegaysiga aad si wangsan u dhegaysatid qofka aad nolosha la wadaagtid uu abuuri karo Isfahan qotodheer oo ay ka buuxdo xiiso iyo galkaceeyl, waana furaha koobaad ee jiritaanka qoyska

Waxaana muhiim ah inaa ogaatid lamanahagu inuu kaa filayo wax sheegid, sida waxyabaha aad la kulantay maliinta intaa aad is mooganeedeen, waxa ku soo kordhay qoyska iyo wixii la mid ah.

Haddaba inta uu dhegaysigaagu u le egyahy ayuu leekan doonaa ixtiraanka aad ka filankartid qof kale, waxaana muhiim ah inaa ka run sheegtid dareenkaga iyo dhegaysigaagaba.

6. DHEGAYSIGA WANAAGSAN WAXAA SALDHIG U AH:-

A.    fiiri idhaha qofka kuu sheekeynaya

B.    u muuji dareen la socosho

C.    ka fogoow inaa ka dhex gasho sheekadiisa

D.    erayga ugu muhiimsan dib u gu soo celi

E.    dareensii xasilooni iyo inaa ku faraxsantah ag joogiisa

F.    su,aalo waydii markii uu sheekadu dhamaato

G.   isticmaal eryo ay dhiira gelin ku jirto

 7.  ISUQURXI LAMAANAHAGA

Qodobka waa asaaska wada noolasha lamaanaha, lakiin waxaa nasiib daro ah in bulshadeenu aysan fahmin in badan oo kamid ah wana dhibaatooyinka ka qayb qaata in si fudud loo kala tago uu na ku bur buro qoys muslim ah oo soomaaliyeed.

Gabadhyah wiilyahoow qofka aad nolosha la wadaagsid wuxuu kaa filayaa in uu kaa helo farxad iyo xiisa gelin; waxana saldhig u ah tusida quruxdaada iyo ku dadalida nadaafad guriga, nadiifinta jirkaga, iyo weliba lebiskaga, wana arin waajib ku ah qofka inuu nadiifiyo waayo waxaa ku sugnaantay xasilooni oo shaqsigu wuxuu dareemaa kalsooni marka uu si fiican u illaasho nadafta jirkiisa iyo deeganka ku xeeran.

Sidoo kale nadafadu waxay dawo u tahay indhaha iyo qalbiga waxaa suuragal ah inaad marar fara badan dareento cidhiidh sababtaa oo ka dhalata nadaafad darada waxana dareenka cidhiidhku ka imanayaa araga iyo qalbiga oo markaa karahsanaya waxa mesha ka jira, marka si aad u kasbatid lamanahaga waxaa lagaga baahanyah inaad ku dadaashid nadaafada naftaada iyo tan dhaman deeganka kugu xeera si aad u heshid kalsooni iyo farxad.

Alladaha loo adeegsado is qurxiinta waxaa ugu muhiimsan

i.             Carafta:- Walxaha carafta le sida cadarka uunsiga iyo baarafuunka

ii.            Lebiska:- oo ah arinka ugu wanagsan ee soo sara qofka bilicdiisa iyo jirkiisaba, xiro lebis ugaar ah xiliga aad la joogtiid lamanahaaga.

iii.           Cadayga:-  ku dadaal markasta inaad nadiifisid afkaaga

iv.          Indha kuusha:-  idha kuusha waxay kamid tahay waxyaabah soo saara quruxda qofka, sidoo kale waa dawo waxayna u fiicantahay indhaha.

                     

                                                                      💗 DHAMAAD

          LA SOCO QAYBAHA KALE..........💭💬